Yazın - XML


IDTerimAçıklama
1abartıbk. abartma 1.
2abartmaBir niteliği olduğundan üstün ya da aşağı gösterme sanatı. Türleri: 1. abartı,(es.t. tebliğ) Usça ve törece olabilen abartma. 2. boğunç (es.t. iğrak)Töreye göre olmayan, usça olabilen abartma. 3. şişirmece(es.t. gulüv) Usca ve törece de olanak dışı olan abartma.
3abartmalıBir niteliği doğal ölçüsünün dışında gösteren.
4abdalGezgin dervişlere verilen ad. Kimi halk ozanlarının adlarına eklenerek kullanılır: Yeşil Abdal, Pir Sultan Abdal, Muhittin Abdal vb. gibi.
5Acem ağzıDoğu Anadolu'da Acem ve Azerî ağzına benzetilerek söylenen bir ezgi biçimi.
6Acem güzellemesiDoğu Anadolu'da, sevi duygularını canlandıran türkü ezgisi.
7Acem koşmasıAruzun "fâilâtün fâilâtün fâilün" kalıbı ile söylenen koşma.
8Acem şikestesiAcıklı ve dokunaklı bir ezgi ile söylenen türkü makamı.
9aciz1. Düzyazıda, bir fıkranın son tümcesi. 2. Koşukta, koşanın ikinci dizesinin son yarısı. Karşıtı bk. sadır.
10açık eğretilemebk. eğretileme II, 1 a.
11açık heceSonu ünlü ile biten, uzun okunmayan hece. Karşıtı bk. kapalı hece.
12açık mektupKişi ya da kurumlara yazılmakla birlikte, kamuoyunu etkilemek amacıyla yayımlanan mektup, bk. mektup.
13açık saçıkSanatsal bir değer taşımayan, kişinin utanma duygusunu inciten ve göreneğe ters düşen (anlatım).
14açıklayışSanatçının, örtülü olarak verdiği bir imgeyi ya da düşünceyi, sonradan belirtmesi.
15açımlamaBir tümcenin, bir koşuğun, bir yazının iyice anlaşılması için sözcüklerini, deyimlerini çağının özellikleri içinde yorumlayarak aydınlatma.
16açımlayıcıAçımlama işini yapan kişi. bk. açımlama.
17ad değişimibk. değişmece.
18ad oyunuAnlatıma bir çeşni katmak için, bir özel adla bir cins adının birbiri yerine kullanılmasından doğan bir ündeş oyunu. Ör. Bana Tahir Efendi kelp demiş, İltifatı bu sözde zahirdir. Malikî mezhebim benim zira, İtikatımca kelp Tahirdir. (Nefi)
19adcıI eğretilemebk. eğretileme II, 3 a.
20adem kasidesibk. kaside I, 3.
21adıl öncellemeAnlatımda, adılı addan önce getirme. Ör. O da olmuş vatan-cüda seyyar Ne hazin ağlıyor şu ebr-i bahar. (Muallim Naci)
22adımBatı yazınında, bir koşukta iki hecelik birimlerin her biri.
23adlamaDizelerinin ilk harfleri, yukarıdan aşağıya bir ad oluşturan koşuk.
24adsaymaÜnlü bir özel adın, bir belirgin nitelik yerinde simge gibi kullanılması. Ör. Divan yazınında "Karun: pek zengin", "Yusuf : pek güzel."
25ağıtBir ölünün, gençliğini, güzelliğini, iyiliklerini, değerlerini arkada bıraktıklarının acılarını ya da büyük yıkımlarının acıklı etkilerini dile getiren halk şiir türü. Birçok Türk boylarında pek eski bir gelenektir: Birisi ölünce kadınlar toplanır, "ağıtçı" çağrılır. O, yanık bir sesle şiirlerini söyler, saatlerce ağlanır. İstif ve uyak bakımından "koşma"ya benzer. Divan yazınında bu tür koşuklara "mersiye" denir.
26ağıt söyleviÜnlü bir ölüyü anmak ve övmek için düzenlenen törende okunan söylev, bk. söylev.
27ağıtçıAğıt söyleyen, ağıt yazan ozan. bk. ağıt.
28ağlatıKonusunu söylevsel ya da tarihsel kişilerin yaşamından alan, korku ve acıma duyguları uyandırmak amacı güden, genellikle bir yıkımla sonuçlanan, koşuk biçiminde oyun.
29ahremMef'ülün kalıbıyla başlıyan dördül ölçüleri.
30ahrepMef'ülü kalıbıyla başlayan dördül ölçüleri.

* Görseller ve İçerik tekif hakkına sahip olabilir