1 | abaza kesimi | Abaza Mehmet Paşa biçiminde giyim. |
2 | abdal | 1. Genel olarak gezginci dervişlere verilen ad. 2. Yetmiş ermişe verilen ad. 3. Anadolu'da göçebe bir halkın adı. 4. Afganistan'da bir Türk boyunun adı. |
3 | acemi | 1. bk. acemi oğlanı. 2. Saraya yeni alınmış karavaşlara verilen ad. |
4 | acemi ocağı | Osmanlılarda yaya kapıkulu askeri yetiştirmek için kurulan bir tür okul. |
5 | acemi oğlan kethüdası | Anadolu ve Rumeli ağalarının buyrukları altında olup acemi oğlanlarının işlerine bakan görevli. |
6 | acemi oğlanı | Acemi ocağı öğrencisi olan yeniçeri adayı. |
7 | acemiağa | Haremağalığında bir aşama. bk. haremağası. |
8 | acemilik | Sarayın yüksek görevlerinden kimilerine atananlara, ilk gereksemelerini karşılamak üzere verilen belli bir ödenek. |
9 | açık buyrultu | Osmanlılarda, kime yazılmış olduğu belirtilmemiş buyrultu. |
10 | açıkta kadılar | Osmanlılarda belli bir süre görev yaptıktan sonra geçici olarak işlerinden alınmış kadılar. |
11 | ad defteri | Yeniçerilerin ad ve ulufelerinin yazılı bulunduğu defter. |
12 | adalet buyruğu | Yönetimleri altındaki halkın ezilmemesi için, valilere, sadrazamca yazılan buyruk. |
13 | adalet genelgesi | Osmanlı ülkelerinde yasaların egemen olması ve bir haksızlığa düşülmemesi için zaman zaman, padişahlarca çıkarılan genelge. |
14 | adi gedik | Gedik türlerinden birinin adı. bk. gedik. |
15 | adsız | 1. Eski Türklerde belli bir yiğitlik göstermediği için kendisine ad verilmeyen kişi. 2. Eski Türklerde, ailesinden ayrıldığı için artık onun adını taşımak hakkını yitiren delikanlı. |
16 | aforoz | Kilisece verilen Hıristiyan toplumundan kovulma cezası. |
17 | aforoz etmek | Bir Hıristiyanı kilise topluluğundan çıkarmak. |
18 | agora | Eski Yunanlılarda kent devleti ile ilgili sorunların konuşulduğu alan. |
19 | ağa | 1. Osmanlı sarayında, yönetsel ve askerî örgütünde belli orun ve aşamadaki kişilere verilen ad. 2. Büyük konaklarda çalışan erkek görevlilerin başı. |
20 | ağa arzı | Yeniçeri ağasının ocak işleriyle ilgili olarak sadrazama yazdığı yazı. |
21 | ağa bölüğü | Yeniçeri ocağında İstanbul ağasının odası. |
22 | ağa bölükleri | Yeniçeri ocağının üç bölümünden biri: Yalnız devşirmelerden oluşan ve doğrudan yeniçeri ağasına bağlı 61 bölük. bk. yaya ortaları, sekban bölükleri. |
23 | ağa çerağı | Yeniçeri ağalarınca yasa dışı olarak ocağa yazdırılan gençler. |
24 | ağa divanı | Yeniçeri ağasının başkanlığında, ocağın türlü işlerini görüşmek üzere yüksek aşamalı yeniçeri subaylarından kurulan divan. |
25 | ağa gediklileri | Yeniçeri ağasının, karargâhında bulunan ve sayıları 19 olan yardımcıları. |
26 | ağa hakkı | bk. kulluk hakkı. |
27 | ağa imamı | bk. ocak imamı. |
28 | ağa işliği | Yeniçeri ocağında kullanılan araç ve gereçlerin yapıldığı işyeri. |
29 | ağa kapısı | Yeniçeri ağasının görev yeri. |
30 | ağa mektubu | Yeniçeri ağasınca devşirme görevlisinin eline verilen yetki belgesi. |